Τι είναι ο υποθυρεοειδισμός
Ο υποθυρεοειδισμός (υπολειτουργικός θυρεοειδής) αναφέρεται στην κοινή παθολογική κατάσταση της ανεπάρκειας θυρεοειδικών ορμονών. Εάν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία και τελικά θάνατο. Ο θυρεοειδής ελέγχει τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρα του σώματός σας χρησιμοποιούν ενέργεια από τα τρόφιμα, μια διαδικασία που ονομάζεται μεταβολισμός.
Κατηγοριοποίηση:
Πρωτογενές/πρωτοπαθής (λόγω ανεπάρκειας θυρεοειδικής ορμόνης)
Δευτερεύον (λόγω ανεπάρκειας TSH)
Τριτοβάθμιος (λόγω ανεπάρκειας ορμόνης που απελευθερώνει θυροτροπίνη)
Περιφερειακός (εξωθυρεοειδικός)
Πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός:
Το ιώδιο είναι απαραίτητο συστατικό της ορμόνης του θυρεοειδούς. Η έλλειψη ιωδίου μπορεί να οδηγήσει σε βρογχοκήλη, οζίδια θυρεοειδούς και υποθυρεοειδισμό
Φάρμακα που περιέχουν ιώδιο (π.χ. αμιωδαρόνη) μπορούν να περιορίσουν την παραγωγή ορμονών του θυρεοειδούς μέσω υπερφόρτωσης ιωδίου, εμποδίζοντας αμέσως τη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών
Περίπου το 14% των ασθενών που λαμβάνουν αμιωδαρόνη αναπτύσσουν υποθυρεοειδισμό
Κεντρικός υποθυρεοειδισμός:
Βιοχημικά, ο κεντρικός υποθυρεοειδισμός ορίζεται από χαμηλές ή χαμηλές προς κανονικές συγκεντρώσεις TSH και μια δυσανάλογα χαμηλή συγκέντρωση ελεύθερης θυροξίνης
Περιφερικός υποθυρεοειδισμός:
Προκαλείται από την αποκλίνουσα έκφραση του ενζύμου δεϊωδινάση 3 (που αδρανοποιεί την ορμόνη του θυρεοειδούς) στους ιστούς του όγκου. Πολύ σπάνιο.
Λόγω της μεγάλης διακύμανσης στην κλινική παρουσίαση και της γενικής απουσίας εξειδικευμένων συμπτωμάτων, ο ορισμός του υποθυρεοειδισμού είναι κατά κύριο λόγο βιοχημικόςΒιοχημικά
Ο εμφανής ή κλινικός πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός ορίζεται ως συγκεντρώσεις ορμόνης διέγερσης του θυρεοειδούς (TSH) πάνω από το εύρος αναφοράς και συγκεντρώσεις ελεύθερης θυροξίνης κάτω από το εύρος αναφοράς.
Ο ήπιος ή υποκλινικός υποθυρεοειδισμός, ο οποίος συνήθως θεωρείται σημάδι πρώιμης θυρεοειδικής ανεπάρκειας, ορίζεται από συγκεντρώσεις TSH πάνω από το εύρος αναφοράς και συγκεντρώσεις ελεύθερης θυροξίνης εντός του φυσιολογικού εύρους.
Κοινά συμπτώματα υποθυρεοειδισμού σε ενήλικες
Κούραση
Λήθαργος
Μειωμένη αντοχή στο κρύο
Αύξηση βάρους
Δυσκοιλιότητα
Αλλαγή στη φωνή
Ξηρό δέρμα
Η κλινική παρουσίαση μπορεί να περιλαμβάνει μια μεγάλη ποικιλία συμπτωμάτων που διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, το φύλο και το χρόνο μεταξύ εμφάνισης και διάγνωσης
Βασική Θεραπεία
Αντικατάσταση ορμονών θυρεοειδούς με λεβοθυροξίνη (για ασθενείς με υποθυρεοειδισμό).
Ο υποθυρεοειδισμός σε παιδιά και έγκυες γυναίκες θεωρούνται ξεχωριστά θέματα
Κληρονομικότητα
Η κληρονομικότητα των συγκεντρώσεων TSH και ελεύθερης θυροξίνης στον ορό εκτιμάται ότι είναι 65% και 23-65%, αντίστοιχα
Σε περιπτώσεις επαρκής περιεκτικότητας σε ιώδιο, η πιο κοινή αιτία υποθυρεοειδισμού είναι η χρόνια αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα (γνωστή και ως ασθένεια Hashimoto)
Παράγοντες που εμπλέκονται στην αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα:
Ανεπάρκεια βιταμίνης D και σεληνίου
Μέτρια πρόσληψη αλκοόλ
Κάπνισμα (η συχνότητα αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας αυξάνεται μετά τη διακοπή του καπνίσματος)
Το 15% των ασθενών με αυτοάνοσο υποθυρεοειδισμό είναι ασυμπτωματικοί ή αναφέρουν μόνο ένα σύμπτωμα που σχετίζεται με υποθυρεοειδισμό, ενώ το 70% των ατόμων με ευθυρεοειδή έχουν ένα ή περισσότερα παράπονα που σχετίζονται με τον θυρεοειδή.Ο θυρεοειδής χρησιμοποιεί ιώδιο, ένα ορυκτό σε ορισμένα τρόφιμα, για την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Ωστόσο, εάν έχετε νόσο Hashimoto ή άλλους τύπους αυτοάνοσων διαταραχών του θυρεοειδούς, μπορεί να είστε ευαίσθητοι στις επιβλαβείς παρενέργειες από το ιώδιο. Η κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν μεγάλες ποσότητες ιωδίου-όπως φύκια και ορισμένα φάρμακα πλούσια σε ιώδιο-μπορεί να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό ή να το επιδεινώσουν. Η λήψη συμπληρωμάτων ιωδίου μπορεί να έχει το ίδιο αποτέλεσμα.
Η νόσος Hashimoto (HT) είναι μια αυτοάνοση ασθένεια στην οποία συμβαίνει καταστροφή του θυρεοειδούς ως αποτέλεσμα διήθησης λεμφοκυττάρων.
Διατροφικές συμβουλές για την εξισορρόπηση της διατροφής στη νόσο Hashimoto
Τακτική κατανάλωση 4-5 γευμάτων ημερησίως που παρέχουν θρεπτικά συστατικά, ανεπάρκεια των οποίων παρατηρούνται σε ασθενείς:
Βιταμίνη D: λιπαρά ψάρια, ιχθυέλαιο, μανιτάρια, (και ήλιος), αυγά.
Βιταμίνες της ομάδας Β: κρέας, ψάρι, αυγά, προϊόντα δημητριακών ολικής αλέσεως.
Βιταμίνη Α: λάχανο, καρότο, κολοκύθα, συκώτι, σπανάκι, κρόκος αυγού, βούτυρο, αποξηραμένο βερίκοκο.
Βιταμίνη C: (αν και δεν είναι πλούσια πηγή, ανεβάζει το επίπεδο στο αίμα), μαύρη σταφίδα, ακτινίδιο, φράουλα, πορτοκάλι, μάνγκο, λεμόνι, πεπόνι, λάχανο, σπανάκι, ντομάτες, πιπεριές (ειδικά κόκκινες πιπεριές), τα λαχανικά και τα φρούτα είναι βασικά οι κύριες πηγές.
Βιταμίνη Ε: αβοκάντο, ιχθυέλαιο, προϊόντα δημητριακών ολικής αλέσεως, φυτικά έλαια.
Μαγνήσιο: κακάο και πικρή σοκολάτα, σπόροι κολοκύθας, αβοκάντο, ξηροί καρποί, προϊόντα δημητριακών ολικής αλέσεως, μερικά λιπαρά ψάρια (σολομός) και πράσινα λαχανικά, γιαούρτι, κεφίρ.
Ψευδάργυρος: κακάο και πικρή σοκολάτα, κρέας, κεφίρ, γιαούρτι, σπόροι κολοκύθας, ξηροί καρποί, σπανάκι, μανιτάρια, δημητριακά ολικής αλέσεως.
Σίδηρος: κρέας, συκώτι, κακάο και πικρή σοκολάτα, σπανάκι, σαρδέλες, θαλασσινά, σπόροι κολοκύθας.
Ιώδιο: ιωδιούχο αλάτι, ψάρι (μπακαλιάρος, τόνος) και θαλασσινά καθώς και φύκια, ιωδιούχο γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, εάν δεν απαιτείται περιορισμός τους (υπάρχει συχνά δυσανεξία στη λακτόζη σε αυτούς τους ασθενείς), αυγά, δαμάσκηνο, ειδικά αποξηραμένα δαμάσκηνα, καλαμπόκι ·
Σελήνιο: Βραζιλιάνικο καρύδι, ψάρι (σαρδέλες, σολομός, τόνος), κρέας, σπανάκι, συκώτι.
Προσαρμογή της ενεργειακής αξίας στις ατομικές ανάγκες του ασθενούς, καθώς ο θερμιδικός περιορισμός ή η δίαιτα χαμηλών λιπαρών μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία του θυρεοειδούς
Προτιμώμενες πηγές λιπαρών είναι: ελαιόλαδο, λάδι αβοκάντο, αβοκάντο, κραμβέλαιο, καρυδέλαιο ή καρύδια, λιπαρά ψάρια και θαλασσινά.
Αύξηση της πρωτεΐνης από τη συνιστώμενη συνολική πρόσληψη ενέργειας 10–15% σε 15–20% ή ακόμη και 25%, της συνολικής πρόσληψης ενέργειας. Τα λιπαρά ψάρια, τα αυγά το κρέας, το γάλα αγελάδας είναι καλές πηγές τόσο πρωτεϊνών, ιωδίου, σιδήρου, ψευδαργύρου και ωμέγα-3 οξέων
Παροχή υδατανθράκων από δημητριακά ολικής αλέσεως. χαρακτηρίζεται από υψηλότερη θρεπτική πυκνότητα και φυτικές ίνες.
Η αύξηση της πρόσληψης διαλυτών φυτικών ινών υποστηρίζει την εντερική μικροβίωση και μπορεί να βελτιώσει την αφόδευση και τη λειτουργία του εντέρου, το οποίο είναι ένα κοινό πρόβλημα στον υποθυρεοειδισμό. Τα φυτικά τρόφιμα, όπως το κακάο, τα φρούτα και τα λαχανικά, καθώς και τα προϊόντα δημητριακών ολικής αλέσεως, είναι καλές πηγές φυτικών ινών.
Φροντίζουμε για τη θρέψη της εντερικής μικροχλωρίδας τρώγοντας λαχανικά και φρούτα και διαιτητικές ίνες.
Περιορισμός της κατανάλωσης μεταποιημένων προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων γλυκών, ποτών και άλλων πηγών σακχαρόζης ή απλών σακχάρων.
Η εξάλειψη της γλουτένης δεν συνιστάται εάν δεν υπάρχει κοιλιοκάκη ή άλλες μορφές δυσανεξίας στη γλουτένη.
Υιοθέτηση μιας δίαιτας που εξαλείφει τα τροφικά αλλεργιογόνα όταν διαγνωστεί τροφική αλλεργία.
References:
Chaker, L., Bianco, A. C., Jonklaas, J., & Peeters, R. P. (2017). Hypothyroidism. Lancet (London, England), 390(10101), 1550–1562. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(17)30703-1
National Institute of Diabetes and Digestive and kidney diseases https://www.niddk.nih.gov/health-information/endocrine-diseases/hashimotos-disease?fbclid=IwAR2P7vfwgGXwBVPiJ-e7zjXq1p72aG4v12eTNGUJKsiNct4btY_tXfyu16k#diet
Ihnatowicz, P., Drywień, M., Wątor, P., & Wojsiat, J. (2020). The importance of nutritional factors and dietary management of Hashimoto's thyroiditis. Annals of agricultural and environmental medicine : AAEM, 27(2), 184–193. https://doi.org/10.26444/aaem/112331