Τι είναι η εμμηνόπαυση
Κλινικά, η εμμηνόπαυση διαγιγνώσκεται όταν μια γυναίκα δεν έχει εμμηνόρροια για ένα χρόνο λόγω της απώλειας της ωοθυλακικής δραστηριότητας των ωοθηκών, η οποία συνήθως συμβαίνει περίπου στην ηλικία των 45-55 ετών. Η εμμηνόπαυση εμφανίζεται για αρκετά χρόνια και όχι σε ένα μόνο χρονικό σημείο.
Προηγείται ένα στάδιο όπου οι γυναίκες εμφανίζουν ακανόνιστο έμμηνο κύκλο, που αναφέρεται ως μετάβαση εμμηνόπαυσης (περιμηνόπαυση), η οποία περιλαμβάνει την αντιμετώπιση της διακοπής της παραγωγής ωαρίων στις ωοθήκες
Συμπτώματα / αλλαγές
Η ορμονική αλλαγή είναι από τις σημαντικότερες φυσιολογικές αλλαγές που σχετίζονται με την εμμηνόπαυση
Κατά τη διάρκεια της γόνιμης ζωής μιας γυναίκας, το μέσο επίπεδο ολικού οιστρογόνου είναι 100-250 pg/mL. Ωστόσο, η συγκέντρωση του στην κυκλοφορία μειώνεται έως και 10 pg/mL μετά την εμμηνόπαυση.
Αυτή η ορμονική εμμηνόπαυση σχετίζεται με παθολογικά σύνδρομα εμμηνόπαυσης, όπως:
Διαταραχές στον ύπνο/διάθεση
Αγγειοκινητικά συμπτώματα (συμπεριλαμβανομένων εξάψεων και νυχτερινών εφιδρώσεων)
Ουρογεννητική ατροφία
Οστεοπενία και οστεοπόρωση
Ψυχιατρικές διαταραχές
Σεξουαλική δυσλειτουργία
Δερματικές βλάβες
Καρδιαγγειακά νοσήματα (CVDs)
Καρκίνος
Μεταβολικές διαταραχές
Παχυσαρκία
Αγγειοκινητικά συμπτώματα όπως εξάψεις και νυχτερινές εφιδρώσεις είναι ένα από τα πιο κοινά συμπτώματα που βιώνουν οι γυναίκες κατά τη διάρκεια της εμμηνόπαυσης. Η μέση διάρκεια αυτών των συμπτωμάτων είναι 4 έτη, αλλά μπορεί να παραμείνει για 15 χρόνια για ορισμένες γυναίκες.
Μια προοπτική μελέτη σε 6040 γυναίκες έδειξε ότι μια δίαιτα μεσογειακού τύπου και μια δίαιτα πλούσια σε φρούτα συσχετίστηκαν αντιστρόφως με αγγειοκινητικά συμπτώματα. Αντίθετα, οι δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και ζάχαρη αύξησαν τον κίνδυνο αγγειοκινητικών συμπτωμάτωνΑλλαγές σώματος
Κατά τη διάρκεια της μετάβασης (συνήθως διαρκεί 2-7 χρόνια) εμφανίζονται κλινικές αλλαγές στη σύσταση του σώματος λόγω γήρανσης και ορμονικών αλλαγών.
Η ανεπάρκεια οιστρογόνων που προκαλείται από την εμμηνόπαυση μπορεί επίσης να οδηγήσει σε διάφορες μεταβολικές διαταραχές, συμπεριλαμβανομένου του μη ρυθμισμένου μεταβολισμού των λιπιδίων.
Αύξηση βάρους
Τα οιστρογόνα των ωοθηκών αυξάνουν την αποθήκευση περιφερικού λίπους κυρίως στις γλουτιαίες και μηριαίες υποδόριες περιοχές, ενώ τα ανδρογόνα - κυρίως βιοδιαθέσιμη τεστοστερόνη - αυξάνουν τη συσσώρευση σπλαχνικού κοιλιακού λίπους. Η αξιοσημείωτη μείωση των συγκεντρώσεων οιστρογόνων που συνοδεύει τον σχετικό υπερανδρογονισμό θεωρείται ο κύριος παράγοντας που προκαλεί αύξηση βάρους και ανακατανομή του σωματικού λίπους σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Επιπλέον, οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες εμφανίζουν χαμηλότερη άλιπη μάζα (FFM) ή Lean Body Mass (LBM) σε ολόκληρο το σώμα, τον κορμό και τις περιοχές των κάτω άκρων από τις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Αυτή η απώλεια FFM ή/και σκελετικών μυών οδηγεί σε μείωση του βασικού μεταβολισμού (BMR) και συνεπώς αύξηση βάρους που σχετίζεται με την ηλικία.
Υγεία
Οι γυναίκες στην εμμηνόπαυση διατρέχουν υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης καρδιοαγγειακής νόσου (CVDs) λόγω του μη ρυθμισμένου μεταβολισμού των λιπιδίων και της έλλειψης οιστρογόνων. Επιπλέον, αρκετές μελέτες έχουν αναφέρει ότι υπάρχει μια θετική συσχέτιση μεταξύ της εμμηνόπαυσης και των υψηλών επιπέδων ολικής χοληστερόλης, LDL, apo-B και υψηλής αναλογίας ολικής χοληστερόλης προς HDL. Ο λόγος ολικής χοληστερόλης προς HDL είναι καλύτερος δείκτης CVD από την ίδια την ολική χοληστερόλη.
Επίσης, ο αυξημένος λιπώδης ιστός σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες σχετίζεται σημαντικά με υπερινσουλιναιμία, γεγονός που υποδηλώνει ότι η αντίσταση στην ινσουλίνη μπορεί να ευθύνεται για την ανάπτυξη των βασικών χαρακτηριστικών της μετεμμηνοπαυσιακής δυσλιπιδαιμίας, της παχυσαρκίας, του μεταβολικού συνδρόμου και του διαβήτη τύπου 2.
Διατροφή
Περίπου 10% –35% ενέργεια από πρωτεΐνη, 45% –65% ενέργεια από υδατάνθρακες και 20% –35% ενέργεια από λίπος
Η συνιστώμενη διαιτητική πρόσληψη (RDA) για τη πρωτεΐνης είναι 0,8 g/kg/ημέρα για ενήλικες. Ωστόσο, ο μεγάλος επιπολασμός της σαρκοπενίας που παρατηρήθηκε μεταξύ των μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών υποδεικνύει την ανάγκη για υψηλότερη πρόσληψη πρωτεΐνης. 1,0-1,2 g/kg/ημέρα μπορεί να αντισταθμίσει κάποια απώλεια μυϊκής μάζας.
Η παραδοσιακή υγιεινή διατροφή που περιλαμβάνει υψηλή κατανάλωση θαλασσινών, γαλακτοκομικών προϊόντων χαμηλών σε λιπαρά, δημητριακών, φρέσκων λαχανικών και φρούτων και η χαμηλή κατανάλωση fast food, τροφών πλούσιων σε λιπαρά, γλυκών και τηγανητών τροφίμων έχει προστατευτική επίδραση κατά της απορρύθμισής του μεταβολισμού των λιπιδίων.
Βιταμίνη D
Μια διασταυρούμενη ανάλυση 292 μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών ηλικίας 50-79 ετών για την υγεία των γυναικών αποκάλυψε ότι τα υψηλότερα επίπεδα 25(OH)D ορού συσχετίζονταν αντιστρόφως με το λιπώδη ιστό, τον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) και την αναλογία μέση-ισχίο. Αυτό έδειξε ότι οι παχύσαρκες γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση είναι επιρρεπείς σε ανεπάρκεια βιταμίνης D.
Η ανεπάρκεια βιταμίνης D σχετίζεται με υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων (TG) στο αίμα.
Η συμπλήρωση βιταμίνης D είναι απαραίτητη για τις γυναίκες στην εμμηνόπαυση καθώς προάγει το μεταβολισμό των οστών και προλαμβάνει την οστεομαλακία και την οστεοπόρωση
Επιπλέον, η βιταμίνη D έχει αναφερθεί ότι διευκολύνει τις μεταβολικές παθήσεις, αλλά και βελτιώνει την ποιότητα ζωής σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.
Μελέτες υποδεικνύουν ότι η πρόσληψη ασβεστίου, βιταμίνης D και ινσουλίνης μαζί με ισοφλαβόνες έχουν θετική επίδραση στις παραμέτρους ποιότητας ζωής (εξάψεις, άγχος και καταθλιπτικά συμπτώματα), τη σεξουαλική ζωή, τη σύνθεση του σώματος και τις μεταβολικές παραμέτρους στην εμμηνόπαυση.
Ρεσβερατρόλη
Η ρεσβερατρόλη συνιστάται για τη βελτίωση της ποιότητας των παραμέτρων της ζωής, όπως ξηρότητα του κόλπου, καρδιακή δυσφορία και σεξουαλικά προβλήματα, σε υγιείς μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
Ωμέγα-3
Η από του στόματος χορήγηση 900 mg ωμέγα-3 ημερησίως μείωσε σημαντικά τον ΔΜΣ, την περιφέρεια της μέσης, την αρτηριακή πίεση, τα τριγλυκερίδια του ορού, την ιντερλευκίνη (IL) -6 και την αντίσταση στην ινσουλίνη σε μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή στην οποία συμμετείχαν 87 μετεμμηνοπαυσιακές Βραζιλιάνες γυναίκες.
Γενικά:
Οι γυναίκες βιώνουν την εμμηνόπαυση με τη γήρανση. Η εμμηνόπαυση μπορεί να οδηγήσει σε διάφορες αλλαγές στο μεταβολισμό των λιπιδίων λόγω μειωμένης έκκρισης οιστρογόνων. Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν αυξημένη λιπώδη μάζα και μειωμένη άλιπη μάζα, το οποίο επηρεάζει το βασικό μεταβολισμό. Αυτές οι αλλαγές αυξάνουν τον κίνδυνο παχυσαρκίας. Καθώς η εμμηνόπαυση σχετίζεται με μεταβαλλόμενα επίπεδα λιπιδίων και αυξημένο κίνδυνο μεταβολικών διαταραχών, συμπεριλαμβανομένης της καρδιαγγειακής νόσου, οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες πρέπει να καταναλώνουν προτεινόμενες δίαιτες και ωφέλιμα-λειτουργικά τρόφιμα.
References:
Ko SH, Kim HS. Menopause-Associated Lipid Metabolic Disorders and Foods Beneficial for Postmenopausal Women. Nutrients. 2020 Jan 13;12(1):202. doi: 10.3390/nu12010202. PMID: 31941004; PMCID: PMC7019719.
Dunneram Y, Greenwood DC, Cade JE. Diet, menopause and the risk of ovarian, endometrial and breast cancer. Proc Nutr Soc. 2019 Aug;78(3):438-448. doi: 10.1017/S0029665118002884. Epub 2019 Feb 1. PMID: 30706844.