Ο όρος Αρθρίτιδα γενικά περιγράφει τη φλεγμονή των αρθρώσεων. Η κατάληξη -ίτιδα στην ιατρική υποδηλώνει φλεγμονή. Υπάρχουν περισσότερες από εκατό διαφορετικές μορφές αρθρίτιδας (ρευματοειδής, ουρική, μικροβιακή, οστεοαρθρίτιδα κ.ά.) και χαρακτηρίζονται κυρίως από πόνο και περιορισμό της κίνησης. Αυτά τα συμπτώματα, μπορούν να είναι ήπια, π.χ. πρωινή δυσκαμψία των αρθρώσεων, ή να περιορίζουν πλήρως την κινητικότητα.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι αυτοάνοσο νόσημα, όπου ο οργανισμός επιτίθεται τις αρθρώσεις του και τις καταστρέφει σταδιακά. Οι αρθρώσεις σε αυτή την περίπτωση πλήττονται συμμετρικά και μακροπρόθεσμα παραμορφώνονται
Συμπτώματα
· Πόνος στην αρθρώσεις με οίδημα (πρήξιμο) και ερυθρότητα
· Δυσκαμψία των αρθρώσεων ιδιαίτερα το πρωί και μετά από ξεκούραση ή ακινησία
· Καταβολή με απώλεια της όρεξης
· Πυρετός
H ρευματοειδής αρθρίτιδα, μπορεί να επηρεάσει και άλλα όργανα, όπως την καρδιά, τα μάτια, το δέρμα ή το αναπνευστικό σύστημα.
Παράγοντες Κινδύνου
Ηλικία: η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι όμως πιο συχνή των 35-55 ετών
Φύλο: είναι πιο συχνή στις γυναίκες
Κάπνισμα: συνδέεται τόσο με την αύξηση του κινδύνου εμφάνισης της νόσου όσο και με την σοβαρότητα των συμπτωμάτων
Μεταβολικά νοσήματα όπως ο διαβήτης και το μεταβολικό σύνδρομο
Ελλείψεις σε μικροθρεπτικά συστατικά: βιταμίνες (D3, K2, C), μεταλλικά στοιχεία (μαγνήσιο, ψευδάργυρος, χρώμιο), ωμέγα 3 λιπαρά, αμινοξέα (λυσίνη, προλίνη, γλυκίνη, γλουταμίνη), προβιοτικά και αντιοξειδωτικά
Παχυσαρκία
Διατροφή
Η μεσογειακή διατροφή έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την αρτηριακή πίεση, βελτιώνει το μεταβολισμό της γλυκόζης, το προφίλ λιπιδίων και των σωματιδίων λιποπρωτεϊνών και μπορεί να μειώσει τη φλεγμονή και το οξειδωτικό στρες. Σε ασθενείς με ρευματοειδής αρθρίτιδα (RA), η μεσογειακή διατροφή μειώνει τον πόνο, την πρωινή δυσκαμψία, τον αριθμό των πρησμένων αρθρώσεων και βελτιώνει επίσης το HAQ, Disease Activity Score 28 (DAS28). Τρεις συστηματικές ανασκοπήσεις ανέφεραν ότι η μεσογειακή διατροφή μείωσε τον πόνο σε ασθενείς με RA. Επιπλέον, η μεσογειακή διατροφή συνιστάται για καρδιαγγειακές παθήσεις και οστεοπόρωση (αυτές αποτελούν συχνές συννοσηρότητες της RΑ).
Ιχθυέλαιο
Το ιχθυέλαιο είναι πλούσιο σε Ω-3 πολυακόρεστα λιπαρά οξέα (PUFAs), εικοσαπεντανοϊκό οξύ (EPA) και δοκοσαεξανοϊκό οξύ (DHA), τα οποία έχουν συσχετιστεί με μειωμένη έκφραση του TNF-α και της ιντερλευκίνης-1β. Οι ιδιότητες αυτές είναι παρόμοιες σε συνθετικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται σε ασθενείς με RΑ όπως μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) και αναστολείς TNF. Επιπλέον, το EPA και το DHA μπορούν να μειώνουν τη φλεγμονή.
Μια μετα-ανάλυση έδειξε ότι η συμπερίληψη ωμέγα-3 PUFA σε δόσεις> 2,7 g / ημέρα στη διατροφή για> 3 μήνες μειώνει την κατανάλωση ΜΣΑΦ σε ασθενείς με RA. Επιπλέον, μέτριο όφελος για το πρήξιμο και τον πόνο στις αρθρώσεις, τη διάρκεια της πρωινής δυσκαμψίας, την αξιολόγηση του πόνου και τη μείωση της χρήσης ΜΣΑΦ.
Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι η υψηλή δόση Ω-3 PUFA δεν συνιστάται σε ασθενείς που ενδέχεται να είναι ευαίσθητοι σε αυξημένη αιμορραγία (π.χ. ασθενείς που λαμβάνουν βαρφαρίνη), επειδή μπορεί να αυξήσουν τους χρόνους πήξης αίματος.
Παρθένο ελαιόλαδο
Το παρθένο ελαιόλαδο περιέχει πολυάριθμες ενώσεις που ασκούν ισχυρές αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές δράσεις. Τα κύρια ενεργά συστατικά του ελαιολάδου περιλαμβάνουν ελαϊκό οξύ, λινολενικό οξύ, άλφα-λινολεϊκό οξύ και φαινολικά συστατικά. Το ελαϊκό οξύ μεταβολίζεται σε εικοσατριενικό οξύ ( ωμέγα-9 λιπαρά οξέα) με παρόμοιες αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες όπως τα ιχθυέλαια ωμέγα-3 λιπαρά οξέα.
Οι ομάδες ασθενών RA που έλαβαν ιχθυέλαιο ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και ελαιόλαδο παρουσίασαν μια πιο πρόωρη και έντονη βελτίωση σε σχέση με αυτούς που δεν έπαιρναν.
Σύμφωνα με ένα άλλο επιστημονικό άρθρο:
« Στοιχεία για πολυακόρεστα λιπαρά οξέα υποδηλώνουν ότι παράγουν κλινική βελτίωση και ανασταλτικά αποτελέσματα κατά της φλεγμονώδους απόκρισης. Όσον αφορά τη μεσογειακή διατροφή, στοιχεία δείχνουν ότι μειώνει τόσο τον πόνο όσο και τη δραστηριότητα των ασθενειών. Στην περίπτωση του ελαιολάδου, παρόλο που δεν υπάρχουν αρκετές μελέτες, παρατηρούνται ορισμένες επιδράσεις όπως μείωση των φλεγμονωδών δεικτών και αναστολή του οξειδωτικού στρες. Τέλος, βρέθηκαν περιορισμένα και αντιφατικά στοιχεία σχετικά με την αποτελεσματικότητα των αντιοξειδωτικών.»
Βιταμίνη D
Τα συμπληρώματα βιταμίνης D θα μπορούσαν να έχουν επίδραση στη θεραπεία της RA. Ο Brohult et al. μελέτησε τις επιδράσεις μεγάλων δόσεων καλσιφερόλης σε ασθενείς με RΑ σε διπλή τυφλή κλινική δοκιμή. Μετά από 1 έτος, θεραπεία με καλσιφερόλη από το στόμα (υψηλής δόσης) έδειξε θετική επίδραση στη δραστηριότητα της νόσου σε ασθενείς με RΑ
Επιπλέον, σε μια 3μηνη ανοικτή δοκιμή, η χορήγηση βιταμίνης D ως συμπληρωματική θεραπεία με DMARDs συσχετίστηκε με μείωση του πόνου στους ασθενείς. Δεν αναφέρθηκαν ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τη βιταμίνη D
Προβιοτικά
Τα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί που, όταν χορηγούνται σε επαρκείς ποσότητες, προσφέρουν οφέλη για την υγεία στον ξενιστή.
Τα σημερινά στοιχεία δείχνουν ότι τα προβιοτικά μπορεί να διαδραματίσουν θεραπευτικό ρόλο σε χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες όπως η RA.
Παχυσαρκία
Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία συσχετίστηκαν με υψηλότερη φλεγμονώδη δραστηριότητα που χαρακτηρίζεται από υψηλότερο αριθμό ευαίσθητων και πρησμένων αρθρώσεων. Βρέθηκε θετικός συσχετισμός μεταξύ της διογκωμένης ¨ποσότητας¨ της άρθρωσης και των δεικτών μάζας σωματικού λίπους που αξιολογήθηκαν. Η αξιολόγηση/βελτίωση της σύνθεσης του σώματος θα πρέπει να αποτελεί σημαντικό μέρος της ρουτίνας φροντίδας των ασθενών με RΑ.
Άσκηση
Η άσκηση συνιστάται σε ασθενείς με RA. Ωστόσο, η σωματική δραστηριότητα θα πρέπει να έχει χαμηλό αντίκτυπο στις αρθρώσεις προκειμένου να αποφευχθεί ο πόνος και οι μυοσκελετικές κακώσεις.
Συνοπτικά:
Μεσογειακή Διατροφή
Ιχθυέλαιο
Παρθένο Ελαιόλαδο
Προβιοτικά
Βιταμίνη D
Υγιές Σωματικό Βάρος
Άσκηση
Αναφορές:
Fernández-Llanio Comella N, Fernández Matilla M, Castellano Cuesta JA. Have complementary therapies demonstrated effectiveness in rheumatoid arthritis? Reumatol Clin. 2016 May-Jun;12(3):151-7. English, Spanish. doi: 10.1016/j.reuma.2015.10.011. Epub 2015 Dec 18. PMID: 26711840.
González Cernadas L, Rodríguez-Romero B, Carballo-Costa L. Importancia de los aspectos nutricionales en el proceso inflamatorio de pacientes con artritis reumatoide; una revisión [Importance of nutritional treatment in the inflammatory process of rheumatoid arthritis patients; a review]. Nutr Hosp. 2014 Feb 1;29(2):237-45. Spanish. doi: 10.3305/nh.2014.29.2.7067. PMID: 24528339.
Alvarez-Nemegyei J, Pacheco-Pantoja E, González-Salazar M, López-Villanueva RF, May-Kim S, Martínez-Vargas L, Quintal-Gutiérrez D. Association between Overweight/Obesity and Clinical Activity in Rheumatoid Arthritis. Reumatol Clin (Engl Ed). 2020 Nov-Dec;16(6):462-467. English, Spanish. doi: 10.1016/j.reuma.2018.11.005. Epub 2018 Dec 21. PMID: 30583870.